 |
| Photo Credit: all within by ro_buk [I'm not there], on Flickr. |
Rene-Albert Gutmann, 1972, Παρίσι...(9ο Διεθνές Γαστρεντερολογικό Συνέδριο)
Ιατρός, Καθηγητής, Ερευνητής, Συγγραφέας, Ποιητής, Ζωγράφος...
Τοποθέτησε τον εαυτό του αλλά και το ακροατήριο του στο 2050...(Σε μετάφραση του Μαθητή του Ηλία Φωκά, δημοσιευμένο στο περιοδικό "Ιατρική του Σήμερα")
"Μια μορφή που ερχόταν από την Αναγέννηση", προφητεύει...
"Όλοι εκτιμήσαμε τη σπουδαιότητα και τη σοβαρότητα των θέσεων των προηγούμενων ομιλητών. Οφείλω όμως να σας προειδοποιήσω ότι η δική μου ομιλία θα σας οδηγήσει σε χαμηλότερο επίπεδο.
Ο πρώτος λόγος είναι ότι, για να ξεκουραστεί ο νους σας και να χαλαρώσετε, μου ζήτησαν η ομιλία μου να μην είναι πολύ "επιστημονική".
Για το δεύτερο λόγο, είμαι υποχρεωμένος να προστρέξω στην Ιστορία. Στην Αρχαία Ρώμη η Σύγκλητος απένειμε στους νικητές Στρατηγούς τις "τιμές του θριάμβου". Αλλά πίσω από τον όρθιο, πάνω στο άρμα του Αυτοκράτορα, βρισκόταν υποχρεωτικά ένας άνδρας επιφορτισμένος να του ψιθυρίζει στο αυτί, με τελετουργικό τρόπο, δυσάρεστα πράγματα και να του επαναλαμβάνει: "Να θυμάσαι ότι είσαι θνητός". Σήμερα θα αναλάβω να παίξω εγώ αυτόν τον ρόλο και θα πω για το ιατρικό μας επάγγελμα πράγματα όχι τόσο ευχάριστα και θα του επαναλάβω: "Να θυμάσαι ότι είσαι θνητό".
Εχω την τιμή να σας μιλώ σήμερα σε μια ημερομηνία ιδιαίτερα σημαντική. Βρισκόμαστε, πράγμα που δεν πρέπει να ξεχάσετε καθ' όλη τη διάρκεια της ομιλίας μου, στο έτος 2050, δηλαδή στα μέσα του 21ου αιώνα.
Με τη σημερινή λοιπόν ευκαιρία, η εξουσία που μας κηδεμονεύει- δηλαδή το "Εθνικό Συμβούλιο Ηλεκτρονικών Υπολογιστών"- γνωρίζοντας την αγάπη μου προς την Αρχαιολογία, μου ζήτησε να σας εκθέσω με λίγα λόγια τις βαθειές αλλαγές που έχουν επηρεάσει τη θέση του γιατρού κατά τα τελευταία 100 χρόνια, δηλαδή από το 1950 περίπου ως τις μέρες μας το 2050. Θα διαιρέσω τα χρόνια αυτά σε τρεις περιόδους.
Η πρώτη περίοδος η αρχαϊκή, επεκτείνεται κατά προσέγγιση από το 1950 εώς το 1970. Η δεύτερη περίοδος, η αποκαλούμενη μεταβατική, επεκτείνεται κατά προσέγγιση από το 1970 έως το τέλος του 20ου αιώνα. Η τρίτη περίοδος καλύπτει τα τελευταία 50 χρόνια, δηλαδή από το 2000 έως σήμερα, το 2050.
Κατά την πρώτη περίοδο, 1950-1970 οι συνθήκες και ο τρόπος άσκησης του ιατρικού επαγγέλματος, πολύ λίγο είχαν αλλάξει από αυτές της μυθικής περιόδου μέχρι και της εποχής του Ιπποκράτη. Πράγματι, παρά τις αναμφισβήτητες τεχνικές προόδους, το χαρακτηριστικό σημείο που σημαδεύει όλους αυτούς τους αιώνες είναι ότι όλοι αυτοί οι "αρχαίοι" γιατροί είχαν μια κοινή υποχρέωση: να βρίσκονται σε άμεση επαφή με τον άρρωστο.
Στο Παρίσι, το ίδιο όπως αιώνες νωρίτερα στην Αθήνα ή στην Κω, καθώς και σ' όλον τον κόσμο που απεκαλείτο μάλλον κατ' ευφημισμό "πολιτισμένος", ο γιατρός καθόταν απέναντι από τον άρρωστο ή δίπλα στο κρεβάτι του. Αυτό ήταν μια συνήθεια τόσο βασική και ονομάζετο τότε "κλινική εξέταση". Ο παλιός αυτός όρος, που βέβαια ξεχάστηκε στο μεταξύ, προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη "κλίνη". Την εποχή εκείνη εθεωρείτο ανήθικο και ακόμη παράνομο να νοσηλεύει ο γιατρός έναν άρρωστο χωρίς να τον βλέπει. Είναι απαραίτητο να συνειδητοποιήσουμε αυτήν την αρχή, η οποία σήμερα μας φαίνεται τόσο περίεργη και βλακώδης, για να μπορέσουμε να ξαναζήσουμε και να νιώσουμε την ιατρική ατμόσφαιρα των "αρχαϊκών" χρόνων.
Έτσι, σ' επαφή με τον ασθενή, ο γιατρός προέβαινε σ' αυτό που ονομαζόταν "ιατρική εξέταση". Κατ' αυτήν έφθανε στο σημείο μέχρι να αγγίζει τον άρρωστο, να τον "ψηλαφά" και να τον "ακροάζεται", όπως λεγόταν τότε.
Αλήθεια αυτές οι λέξεις δεν έχουν σε μας σήμερα τη γοητεία του παλιού καιρού, κάτι σαν τη μελωδία του ήχου του κλειδοκύμβαλου;
Μερικοί γιατροί, αιρετικοί, δεν άγγιζαν τους ασθενείς τους. Θεράπευαν με τον διάλογο ειδικότερα την ψυχή τους, η οποία υπέθεταν επιδρά επί των διαφόρων οργάνων. Εδώ πρέπει να σας υπενθυμίσουμε ότι την εποχή εκείνη αγνούσαν ότι η ψυχή δεν είναι τίποτα άλλο από μια εξειδικευμένη ορμόνη.
Έχουμε σήμερα πολλές αποδείξεις που μας δείχνουν πως μπορούμε να συμπεριλάβουμε όλη αυτή την ιατρική μέσα στην ίδια χρονική περίοδο που αρχίζει από τον Ιπποκράτη και φθάνει μέχρι το 1970. Για να αναφερθούμε σε μία από αυτές τις αποδείξεις θα σας αναφέρω πως η διάγνωση του καρκίνου την εποχή του Ιπποκράτη δεν γινόταν όπως κατά το 1970. Τότε π.χ. για να διαγνωστεί έπρεπε να πάρει διαστάσεις που να τον καθιστούν αντιληπτό με την ψηλάφηση.
Ορισμένοι γιατροί μιλούσαν για "πρώιμες" διαγνώσεις του καρκίνου. Αλλά αυτό που εκείνοι οι ουτοπιστές αποκαλούσαν με παιδαριώδη αλαζονεία "πρώιμη διάγνωση" ήταν η αποκάλυψη καρκίνων, αναμφίβολα ελάχιστα ανεπτυγμένων, αλλά στην πραγματικότητα αποτελούμενων ήδη από αναρίθμητα, συσσωρευμένα κύτταρα. Πόσο μακριά είμαστε σήμερα το 2050 απ' όλα αυτά!!
Εξάλλου στις "πρώιμες" ή "μη πρώιμες διαγνώσεις", η θεραπεία ήταν πάντοτε χειρουργική. Εφαρμοζόταν δηλαδή βάρβαρες επεμβάσεις που είχαν ως επακόλουθο φοβερές περιπέτειες που περιγράφονται σε παλιά εγχειρίδια, τα οποία σήμερα δεν ενδιαφέρουν παρά μόνο τους αρχαιολόγους.
Οι γιατροί εκείνων των εποχών δεν περιορίζονταν μόνο σ' αυτές τις παιδαριώδεις ή απάνθρωπες πρακτικές. Όλοι σας έχετε δει μέσα στις προθήκες των μουσείων, τα πρωτόγονα ακτινολογικά μηχανήματα, τα οποία έδιναν εικόνες που έμοιαζαν μ' εκείνες του θεάτρου σκιών. Θα είδατε επίσης τους ειδικούς σωλήνες που τους περνούσαν σε όλα τα κοίλα όργανα. Επίσης για να διαγνώσουν τις διαταραχές των χυμών, έφθασαν στο σημείο να αφαιρούν αίμα από τις φλέβες του αρρώστου. Για να πούμε όμως την αλήθεια, δεν εφάρμοζαν πλέον την αρχαία πρακτική της γεύσης των ούρων αλλά τα εξέταζαν πλέον με εργαστηριακές μεθόδους.
Να λοιπόν. Προσπάθησα να σας παρουσιάσω αυτούς τους πολύ παλιούς γιατρούς, να εργάζονται σε μια ατμόσφαιρα κι ένα περιβάλλον που με δυσκολία σήμερα θα μπορούσαμε να φανταστούμε. Ο άρρωστος είχε όπως έλεγαν άλλοτε, εμπιστοσύνη στο γιατρό του, κι απ' την άλλη μεριά ο γιατρός έτρεφε συμπάθεια για τον ασθενή του.
Αυτές οι σχέσεις βέβαια συνθέτουν ευχάριστους πίνακες, αλλά και λίγο γελοίους. Ευτυχώς όλα αυτά αντικαταστάθηκαν σήμερα από την ανώνυμη επιστημονική αυστηρότητα. Γύρω στο 1970, όπως σας το είπα ήδη αρχίζει η δεύτερη περίοδος που φθάνει μέχρι το 2000 και είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα."
Συνεχίζεται... Η εξέλιξη της Ιατρικής 1950-2050, Εποχή του Απανθρωπισμού (Β' Μέρος)
Ιατρός, Καθηγητής, Ερευνητής, Συγγραφέας, Ποιητής, Ζωγράφος...
Τοποθέτησε τον εαυτό του αλλά και το ακροατήριο του στο 2050...(Σε μετάφραση του Μαθητή του Ηλία Φωκά, δημοσιευμένο στο περιοδικό "Ιατρική του Σήμερα")
"Μια μορφή που ερχόταν από την Αναγέννηση", προφητεύει...
"Όλοι εκτιμήσαμε τη σπουδαιότητα και τη σοβαρότητα των θέσεων των προηγούμενων ομιλητών. Οφείλω όμως να σας προειδοποιήσω ότι η δική μου ομιλία θα σας οδηγήσει σε χαμηλότερο επίπεδο.
Ο πρώτος λόγος είναι ότι, για να ξεκουραστεί ο νους σας και να χαλαρώσετε, μου ζήτησαν η ομιλία μου να μην είναι πολύ "επιστημονική".
Για το δεύτερο λόγο, είμαι υποχρεωμένος να προστρέξω στην Ιστορία. Στην Αρχαία Ρώμη η Σύγκλητος απένειμε στους νικητές Στρατηγούς τις "τιμές του θριάμβου". Αλλά πίσω από τον όρθιο, πάνω στο άρμα του Αυτοκράτορα, βρισκόταν υποχρεωτικά ένας άνδρας επιφορτισμένος να του ψιθυρίζει στο αυτί, με τελετουργικό τρόπο, δυσάρεστα πράγματα και να του επαναλαμβάνει: "Να θυμάσαι ότι είσαι θνητός". Σήμερα θα αναλάβω να παίξω εγώ αυτόν τον ρόλο και θα πω για το ιατρικό μας επάγγελμα πράγματα όχι τόσο ευχάριστα και θα του επαναλάβω: "Να θυμάσαι ότι είσαι θνητό".
Εχω την τιμή να σας μιλώ σήμερα σε μια ημερομηνία ιδιαίτερα σημαντική. Βρισκόμαστε, πράγμα που δεν πρέπει να ξεχάσετε καθ' όλη τη διάρκεια της ομιλίας μου, στο έτος 2050, δηλαδή στα μέσα του 21ου αιώνα.
Με τη σημερινή λοιπόν ευκαιρία, η εξουσία που μας κηδεμονεύει- δηλαδή το "Εθνικό Συμβούλιο Ηλεκτρονικών Υπολογιστών"- γνωρίζοντας την αγάπη μου προς την Αρχαιολογία, μου ζήτησε να σας εκθέσω με λίγα λόγια τις βαθειές αλλαγές που έχουν επηρεάσει τη θέση του γιατρού κατά τα τελευταία 100 χρόνια, δηλαδή από το 1950 περίπου ως τις μέρες μας το 2050. Θα διαιρέσω τα χρόνια αυτά σε τρεις περιόδους.
Η πρώτη περίοδος η αρχαϊκή, επεκτείνεται κατά προσέγγιση από το 1950 εώς το 1970. Η δεύτερη περίοδος, η αποκαλούμενη μεταβατική, επεκτείνεται κατά προσέγγιση από το 1970 έως το τέλος του 20ου αιώνα. Η τρίτη περίοδος καλύπτει τα τελευταία 50 χρόνια, δηλαδή από το 2000 έως σήμερα, το 2050.
Κατά την πρώτη περίοδο, 1950-1970 οι συνθήκες και ο τρόπος άσκησης του ιατρικού επαγγέλματος, πολύ λίγο είχαν αλλάξει από αυτές της μυθικής περιόδου μέχρι και της εποχής του Ιπποκράτη. Πράγματι, παρά τις αναμφισβήτητες τεχνικές προόδους, το χαρακτηριστικό σημείο που σημαδεύει όλους αυτούς τους αιώνες είναι ότι όλοι αυτοί οι "αρχαίοι" γιατροί είχαν μια κοινή υποχρέωση: να βρίσκονται σε άμεση επαφή με τον άρρωστο.
Στο Παρίσι, το ίδιο όπως αιώνες νωρίτερα στην Αθήνα ή στην Κω, καθώς και σ' όλον τον κόσμο που απεκαλείτο μάλλον κατ' ευφημισμό "πολιτισμένος", ο γιατρός καθόταν απέναντι από τον άρρωστο ή δίπλα στο κρεβάτι του. Αυτό ήταν μια συνήθεια τόσο βασική και ονομάζετο τότε "κλινική εξέταση". Ο παλιός αυτός όρος, που βέβαια ξεχάστηκε στο μεταξύ, προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη "κλίνη". Την εποχή εκείνη εθεωρείτο ανήθικο και ακόμη παράνομο να νοσηλεύει ο γιατρός έναν άρρωστο χωρίς να τον βλέπει. Είναι απαραίτητο να συνειδητοποιήσουμε αυτήν την αρχή, η οποία σήμερα μας φαίνεται τόσο περίεργη και βλακώδης, για να μπορέσουμε να ξαναζήσουμε και να νιώσουμε την ιατρική ατμόσφαιρα των "αρχαϊκών" χρόνων.
Έτσι, σ' επαφή με τον ασθενή, ο γιατρός προέβαινε σ' αυτό που ονομαζόταν "ιατρική εξέταση". Κατ' αυτήν έφθανε στο σημείο μέχρι να αγγίζει τον άρρωστο, να τον "ψηλαφά" και να τον "ακροάζεται", όπως λεγόταν τότε.
Αλήθεια αυτές οι λέξεις δεν έχουν σε μας σήμερα τη γοητεία του παλιού καιρού, κάτι σαν τη μελωδία του ήχου του κλειδοκύμβαλου;
Μερικοί γιατροί, αιρετικοί, δεν άγγιζαν τους ασθενείς τους. Θεράπευαν με τον διάλογο ειδικότερα την ψυχή τους, η οποία υπέθεταν επιδρά επί των διαφόρων οργάνων. Εδώ πρέπει να σας υπενθυμίσουμε ότι την εποχή εκείνη αγνούσαν ότι η ψυχή δεν είναι τίποτα άλλο από μια εξειδικευμένη ορμόνη.
Έχουμε σήμερα πολλές αποδείξεις που μας δείχνουν πως μπορούμε να συμπεριλάβουμε όλη αυτή την ιατρική μέσα στην ίδια χρονική περίοδο που αρχίζει από τον Ιπποκράτη και φθάνει μέχρι το 1970. Για να αναφερθούμε σε μία από αυτές τις αποδείξεις θα σας αναφέρω πως η διάγνωση του καρκίνου την εποχή του Ιπποκράτη δεν γινόταν όπως κατά το 1970. Τότε π.χ. για να διαγνωστεί έπρεπε να πάρει διαστάσεις που να τον καθιστούν αντιληπτό με την ψηλάφηση.
Ορισμένοι γιατροί μιλούσαν για "πρώιμες" διαγνώσεις του καρκίνου. Αλλά αυτό που εκείνοι οι ουτοπιστές αποκαλούσαν με παιδαριώδη αλαζονεία "πρώιμη διάγνωση" ήταν η αποκάλυψη καρκίνων, αναμφίβολα ελάχιστα ανεπτυγμένων, αλλά στην πραγματικότητα αποτελούμενων ήδη από αναρίθμητα, συσσωρευμένα κύτταρα. Πόσο μακριά είμαστε σήμερα το 2050 απ' όλα αυτά!!
Εξάλλου στις "πρώιμες" ή "μη πρώιμες διαγνώσεις", η θεραπεία ήταν πάντοτε χειρουργική. Εφαρμοζόταν δηλαδή βάρβαρες επεμβάσεις που είχαν ως επακόλουθο φοβερές περιπέτειες που περιγράφονται σε παλιά εγχειρίδια, τα οποία σήμερα δεν ενδιαφέρουν παρά μόνο τους αρχαιολόγους.
Οι γιατροί εκείνων των εποχών δεν περιορίζονταν μόνο σ' αυτές τις παιδαριώδεις ή απάνθρωπες πρακτικές. Όλοι σας έχετε δει μέσα στις προθήκες των μουσείων, τα πρωτόγονα ακτινολογικά μηχανήματα, τα οποία έδιναν εικόνες που έμοιαζαν μ' εκείνες του θεάτρου σκιών. Θα είδατε επίσης τους ειδικούς σωλήνες που τους περνούσαν σε όλα τα κοίλα όργανα. Επίσης για να διαγνώσουν τις διαταραχές των χυμών, έφθασαν στο σημείο να αφαιρούν αίμα από τις φλέβες του αρρώστου. Για να πούμε όμως την αλήθεια, δεν εφάρμοζαν πλέον την αρχαία πρακτική της γεύσης των ούρων αλλά τα εξέταζαν πλέον με εργαστηριακές μεθόδους.
Να λοιπόν. Προσπάθησα να σας παρουσιάσω αυτούς τους πολύ παλιούς γιατρούς, να εργάζονται σε μια ατμόσφαιρα κι ένα περιβάλλον που με δυσκολία σήμερα θα μπορούσαμε να φανταστούμε. Ο άρρωστος είχε όπως έλεγαν άλλοτε, εμπιστοσύνη στο γιατρό του, κι απ' την άλλη μεριά ο γιατρός έτρεφε συμπάθεια για τον ασθενή του.
Αυτές οι σχέσεις βέβαια συνθέτουν ευχάριστους πίνακες, αλλά και λίγο γελοίους. Ευτυχώς όλα αυτά αντικαταστάθηκαν σήμερα από την ανώνυμη επιστημονική αυστηρότητα. Γύρω στο 1970, όπως σας το είπα ήδη αρχίζει η δεύτερη περίοδος που φθάνει μέχρι το 2000 και είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα."
Συνεχίζεται... Η εξέλιξη της Ιατρικής 1950-2050, Εποχή του Απανθρωπισμού (Β' Μέρος)
2 comments:
Γιατί γιατί γιατί μου το κανες αυτό και το έκοψες πάνω στο καλό; Τέσπα...btw ετοιμάζω ένα αρθράκι επ' ευκαιρία του μαθήματος που διαβάζω που έχει να κάνει με τον κώδικα ιατρικής δεοντολογίας...εγγυημένο γέλιο!
Θα ολοκληρωθεί σε τρεις "δόσεις", είναι πολύ μεγάλο για 1 Post!
Η ομιλία του θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα κείμενα βιοηθικής των τελευταίων δεκαετιών.
Το ακροατήριο ενθουσιάστηκε.
Ο Rene-Albert Gutmann, υπήρξε και μεγάλος φιλέλληνας. Έδωσε το κείμενο της ομιλίας του στον κ. Φωκά και τον παρακάλεσε να δημοσιευτεί και στην Ελλάδα...
Αυτά τα κείμενα γιατί δεν τα διδάσκουν....
Περιμένω το ποστ σου φίλε Volvox, καλημέρα!
Δημοσίευση σχολίου